Καθημερινά στους δέκτες της Ελλάδας ο Πρετεντέρης τρέμει. Ο Τράγκας φωνάζει, η Μακρή προκαλεί και ο Κώνστας μεταφέρει την άποψη των τραπεζών. Σε λίγο θα δούμε πάλι τα νέα με τα μάτια της Έλλης, ενώ δυο φορές την εβδομάδα διαπιστώνουμε ότι ο πολίτης Μάκης είναι ικανότερος του Τζεϊμς Μποντ.
Πρόκειται για πολύ ενδιαφέρουσες εκπομπές που αν μεταγλωττιστούν και εφ όσων προβληθούν με τον σωστό τίτλο τότε με απόλυτη βεβαιότητα θα πιάσουν απλησίαστα νούμερα σε τηλεοράσεις του εξωτερικού. Ποιος είναι αυτός ο τίτλος; Προτείνω το περπατημένο “It’s all Greek to me”. Θα πρέπει να αποφύγουμε να παρουσιάσουμε τα δημιουργήματα μας ως «ενημερωτικές εκπομπές» ή «ειδήσεις». Επίσης δεν θεωρώ σκόπιμο να πούμε ότι οι εμφανιζόμενοι είναι δημοσιογράφοι, πολιτικοί και συνδικαλιστές. Αυτό διότι με μαθηματική ακρίβεια θα αναστατωθούμε πάλι από κάποιο εξώφυλλο περιοδικού, το οποίο με την εμφάνιση του θα προκαλέσει αντιδράσεις και μηνύσεις από την πολιτική ηγεσία του έθνους.
Αλήθεια; Έχουμε ιδέα πως μας βλέπουν στο εξωτερικό όταν παρατηρούν τα κανάλια μας στους δορυφορικούς δέκτες; Το κοινό του εξωτερικού σπάνια βλέπει τα γκράφιτι που αποκαλούν τους εγχώριους σερβιτόρους ειδήσεων ως «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι». Σ’ αντίθεση μ’ αυτό συχνά αναρωτιέται σε τι κάφρους απευθύνεται το πρόγραμμα των Ελληνικών ΜΜΕ.
Τούτο, διότι στις σχολές δημοσιογραφίας του εξωτερικού μαθαίνουν ότι:
- Μια συνέντευξη δεν είναι ευκαιρία δημιουργίας δημοσίων σχέσεων. Στην συνέντευξη ο δημοσιογράφος οφείλει να θέσει στον απέναντι του τις ερωτήσεις που έχει το κοινό. Ο δημοσιογράφος αναλαμβάνει τον ρόλο του αμερόληπτου δικηγόρου του κοινού και ταυτόχρονα του από το κοινό πληρωμένου ανακριτή του συνομιλητή του. Σε καμία περίπτωση δεν νοείται ευγενικό ως προς το κοινό να μην επιμένει στην απάντηση μιας καίριας ερώτησης. Βάση των ερωτήσεων δεν είναι απλά και μόνο οι θέσεις και σκέψεις του συνομιλητή αλλά επίσης οι τρέχουσες ειδήσεις που αφορούν το περιεχόμενο της συνέντευξης.
- Η είδηση είναι μια αναφορά στην οποία μεταδίδεται «ποιος έκανε σε ποιο χρονικό διάστημα τι και γιατί έγινε αυτό». Στην εκφώνηση ή συγγραφή ειδήσεων επιβάλλεται η αποφυγή σχόλιων ή σχολιαστικών φράσεων.
- Το σχόλιο είναι μια προσωπική έκφραση του δημοσιογράφου στο οποίο θέτει προς συζήτηση την θέση του και αναλύει τα (πραγματικά και όχι κομματικά) κίνητρα που τον ώθησαν σ΄ αυτήν. Προτιμάται πάντα ένα σχόλιο χωρίς ειρωνεία επειδή σκοπός του σχόλιου δεν είναι η διακωμώδηση γεγονότων αλλά αντ’ αυτού ένας διάλογος λογικών θέσεων ώστε ο καθένας να μπορεί να βγάλει την δικιά του άποψη – ακόμη και αν αυτή διαφέρει από την γνώμη του σχολιαστή.
- Το ευθυμογράφημα είναι μια έκφραση ειρωνική στην οποία διακωμωδίζεται ένα πραγματικό γεγονός με ειρωνική υπερβολή. Στόχος είναι η αφύπνιση του κοινού στα κακώς κείμενα της κοινωνίας. Βάση του ευθυμογραφήματος είναι πάντα ένα πραγματικό γεγονός το οποίο όμως παρουσιάζεται με σουρεαλιστικό τρόπο μέσα από «τα γυαλιά του συγγραφέα».
- Ρεπορτάζ είναι η περιγραφή καταστάσεων και γεγονότων που έζησε και εξερεύνησε ο δημοσιογράφος ως ίδιο πρόσωπο. Παρουσιάζεται με «τα μάτια του αναγνώστη». Εδώ δηλαδή ο δημοσιογράφος θα πρέπει να μπει ο ίδιος στο ρόλο του κοινού του και να περιγράφει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το τι είδε, άκουσε, αισθάνθηκε και σκέφτηκε. Στο ρεπορτάζ δεν βάζουμε φανταστικά γεγονότα τα οποία μπορεί να μας έχουν πει κάποιοι συνομωσιολόγοι. Δεν αποκρύβεται καμία πληροφορία εκτός αν με την δημοσίευση της κινδυνεύει κάποιος αθώος άνθρωπος ή ένας πληροφοριοδότης. Επειδή η δημοσιογραφία είναι λειτούργημα και το κοινό έχει το δικαίωμα της πληροφορίας δεν νοείται ηθικό να συνοδεύεται το ρεπορτάζ με εμπορικά τεχνάσματα τύπου “cliffhanger”. Άρα δεν είναι σωστό να αναφέρεται από τον δημοσιογράφο το κλασσικό στα Ελληνικά ΜΜΕ «θα μπορούσα να σας πω ονόματα και καταστάσεις αλλά ….» ή το «Ξέρει ο κύριος τάδε ότι έχουμε πολλά ράμματα ακόμη για την γούνα του. Αν δεν … τότε θα επανέλθουμε.» Ειδικά το τελευταίο μπορεί να αφήνει την υπόνοια ότι ο δημοσιογράφος έχει μπλέξει προσωπικά συμφέροντα με το αντικείμενο του ρεπορτάζ.
- Ο απαραβίαστος νόμος και η ασυγχώρητη αμαρτία ενός δημοσιογράφου είναι «να μη γίνεις ποτέ ένα με το αντικείμενο της εργασίας σου ακόμη και αν αυτή η ανάμιξη είναι κατά την κρίση σου για το καλό». Σε περίπτωση που υπάρχει μια προσωπική ανάμιξη μ’ ένα θέμα δεν επιβάλλεται η σιωπή του δημοσιογράφοι. Απλά θα πρέπει να απευθυνθεί σε συνάδελφο της εμπιστοσύνης του έτσι ώστε ο δεύτερος να μπορέσει από την πλευρά του να ενημερώσει με την βοήθεια του πρώτου το κοινό.
Καλό είναι να κρίνετε οι ίδιοι για τον εαυτό σας πόσοι από τους άνω κανόνες τηρούνται από την παρούσα Ελληνική δημοσιογραφία. Και φυσικά καλό είναι να βρει ο καθένας για τον εαυτό του την απάντηση στη κλασσική δημοσιογραφική ερώτηση «Cui bono?» - «ποιος ωφελείται?».
http://www.anatoli-arts.com/index.php?option=com_content&view=article&id=93:2011-02-01-11-10-00&catid=31:general&Itemid=46
