Ακολουθεί το σχετικό κειμενάκι του Μιχαηλίδη στην Ελευθεροτυπία. Πιο πολλά πάντως, μπορείτε να δείτε στο σάιτ του βιβλίου:http://www.naomiklein.org/shock-doctrine
Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, συγγραφέας, κινηματογραφίστρια και ακτιβίστρια Ναόμι Κλάιν, άρχισε να ερευνά εις βάθος το θέμα της εξάρτησης της ελεύθερης αγοράς από αυτό που η ίδια ονομάζει «δύναμη του να προκαλείς σοκ», πριν από 5 χρόνια περίπου, τον πρώτο καιρό της αμερικανικής εισβολής και κατάληψης του Ιράκ. Εκεί, αρχικώς, οι Αμερικανοί απέτυχαν να εφαρμόσουν την πολιτική της «σοκ θεραπείας» στους δυστυχείς Ιρακινούς, που δεν επέτρεψαν στους εισβολείς να αντιμετωπίσουν την καταστροφή της χώρας τους ως ευκαιρία (κατά το περίφημο «δόγμα Φρίντμαν»), αλλά μόνον ως τραγωδία.
Η ΚΛΑΪΝ ταξίδεψε λίγο μετά στη Σρι Λάνκα. Δεν είχαν περάσει πολλοί μήνες από το ολέθριο τσουνάμι του 2004. Και εκεί, όπως γράφει τώρα στο τελευταίο της βιβλίο «The Shock Doctrine - The Rise of Disaster Capitalism» (Το Δόγμα του Σοκ - Η Ανοδος του Καπιταλισμού της Καταστροφής), είδε «μιαν άλλην εκδοχή της ίδιας μανούβρας». Δηλαδή, «ξένοι επενδυτές και διεθνείς οίκοι δανεισμού ένωσαν τις δυνάμεις τους, ώστε, εκμεταλλευόμενοι το κλίμα του πανικού που επικρατούσε τότε στη χώρα από τη μεγάλη καταστροφή, να ξεπουλήσουν όλες τις πανέμορφες ακτές σε μεγάλους εργοληπτικούς και επιχειρηματικούς ομίλους, που αμέσως έσπευσαν να κτίσουν τεράστια ξενοδοχειακά συγκροτήματα, εμποδίζοντας έτσι εκατοντάδες χιλιάδες απλούς ψαράδες, που ζούσαν σε κείνες τις περιοχές, να ξαναφτιάξουν τα χωριά τους κοντά στη θάλασσα».
ΕΙΧΕ ακολουθήσει, τότε, και μια εκπληκτικής κυνικότητας ανακοίνωση της κυβέρνησης της χώρας, που έλεγε ότι «κατά ένα σκληρό παιχνίδι της μοίρας, η φύση παρουσίασε στη Σρι Λάνκα μία μοναδική ευκαιρία, μέσα από την καταστροφή που μας βρήκε, να εξελιχθεί σε παγκόσμιας κλάσεως τουριστικός προορισμός». Εάν θυμάστε καλά, ίδια «μανούβρα», εκμετάλλευσης της κατάστασης σοκ, στην οποία βρίσκεται ένας λαός ύστερα από μια μεγάλη φυσική καταστροφή, πραγματοποίησε και η δική μας κυβέρνηση πέρυσι το καλοκαίρι όταν, ενώ έκαιγαν ακόμα οι φωτιές στην Ηλεία, έσπευσε να χαρίσει προς τουριστική ανάπτυξη μια τεράστια παραλιακή έκτασή της...
ΠΑΡΟΜΟΙΑ επιχείρηση «να μπούμε μέσα να τα σαρώσουμε όλα, τώρα που ο κόσμος και το κράτος είναι ακόμα σε κατάσταση σοκ», είδε η Ναόμι Κλάιν να εφαρμόζεται και στη Νέα Ορλεάνη, αμέσως μετά το φοβερό «κτύπημα» από τον τυφώνα Κατρίνα το 2005. Εκεί, λέει, οι Ρεπουμπλικανοί θεωρητικοί, «πιστοί απόστολοι» του «Δόγματος Φρίντμαν», ότι «μόνο μία κρίση -πραγματική ή και κατασκευασμένη- μπορεί να επιφέρει πραγματικές αλλαγές», μαζί με τους land developers, τους εργολάβους «και λοιπά όρνεα», άρχισαν να μιλάνε για «καθαρές λύσεις» και «συναρπαστικές ευκαιρίες» για «ριζικές μεταρρυθμίσεις». Αποτέλεσμα; Μέσα σε μόλις 19 μήνες «όλο το σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης στη Νέα Ορλεάνη είχε αντικατασταθεί από ιδιωτικά σχολεία-τσάρτερ. Απολύθηκαν και οι 4.700 εκπαιδευτικοί στα δημόσια σχολεία, ενώ οι λίγοι, νεώτερης ηλικίας, που επαναπροσλήφθηκαν από τα σχολεία-τσάρτερ (σ.σ.: ίδιας φιλοσοφίας με τις ναυλωμένες πτήσεις!) υπέγραψαν συμβόλαια με πολύ χαμηλότερες απολαβές».
«Ενα θαυμάσιο, γενναίο και τρομακτικό βιβλίο. Τίποτα λιγότερο από τη μυστική ιστορία αυτού που αποκαλούμε "ελεύθερη αγορά". Θα έπρεπε να ήταν υποχρεωτικό ανάγνωσμα». Λόγια της Ινδής συγγραφέως και ακτιβίστριας, Αρουντάτι Ρόι, για το τελευταίο βιβλίο «Το Δόγμα του Σοκ - Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής», της δημοσιογράφου και κινηματογραφίστριας Ναόμι Κλάιν, που είναι μπεστ σέλερ στον κατάλογο της «Νιου Γιορκ Τάιμς» και στο οποίο αναφερθήκαμε στο χθεσινό μας «Αναγνωστικό».
Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι, έπειτα από μια μεγάλη καταστροφή (Δίδυμοι Πύργοι, Ιράκ, τυφώνας Κατρίνα, τσουνάμι κ.λπ.) και ενώ «ο λαός βρίσκεται σε κατάσταση σοκ», αυτοί που ονομάζει «καπιταλιστές της καταστροφής» μπαίνουν αμέσως στο παιχνίδι και, στο όνομα της «ανασυγκρότησης», αποτελειώνουν τη δουλειά «της μεγάλης καταστροφής», εξαλείφοντας ό,τι απέμεινε από «τη δημόσια σφαίρα» και «τις ριζωμένες κοινωνίες» και προχωράνε τάχιστα στην επιβολή «μιας εταιρικής Νέας Ιερουσαλήμ».
Ο Μάικ Μπατλς το παραδέχεται με τον πιο στυγνό και κυνικό τρόπο. «Για μας», λέει, «ο φόβος και η αταξία μάς πρόσφεραν μεγάλες και πραγματικές ευκαιρίες». Ποιος είναι ο Μπατλς; Πρώην στέλεχος (βλέπε: πράκτορας) της CIA, μόλις 35 ετών σήμερα, και ιδιοκτήτης της μη έμπειρης και σχετικά άγνωστης εταιρείας παροχής υπηρεσιών ασφάλειας (άλλως «σεκιούριτι»), που κέρδισε συμβόλαιο αξίας περίπου 100 εκατομμυρίων δολαρίων από τη ρεπουμπλικανική κυβέρνηση Μπους και τους εγκάθετούς της στο Ιράκ, λίγους μήνες μετά την εισβολή στη χώρα. «Τα λόγια του αυτά», γράφει η Κλάιν, «μπορούν θαυμάσια να γίνουν το σλόγκαν του σύγχρονου καπιταλισμού, καθώς ο φόβος και η αταξία είναι καταλύτες για κάθε καινούργιο άλμα προς τα εμπρός».
Σ' όλο της το βιβλίο η συγγραφέας αναφέρεται πολλές φορές στη λεγόμενη «Σχολή του Σικάγου», καθ' ότι ο πρώην καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, ο Μίλτον Φρίντμαν (1912-2006), τιμηθείς το 1976 με το Νόμπελ Οικονομικών και, κατά το περιοδικό «Εκόνομιστ», «πιθανώς ο οικονομολόγος με τη μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια οικονομικο-πολιτική κατάσταση στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα», ήταν εκείνος που «έκανε σχολή» γύρω από τη σκέψη ότι «μόνο μέσα από μια μεγάλη καταστροφή μπορεί να επιβληθούν πραγματικά ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις». Ο περισσότερος κόσμος, γράφει η Κλάιν, προετοιμαζόμενος για μεγάλη καταστροφή, στοιβάζει κονσέρβες και εμφιαλωμένο νερό. «Οι Φριντμανικοί στοιβάζουν ιδέες της ελεύθερης αγοράς».
Κι από κει και ύστερα, «μόλις έρθει η κρίση, είτε είναι πόλεμος είτε φυσική καταστροφή, ο Φρίντμαν έλεγε πάντοτε πως είναι καίριας σημασίας η άμεση δράση και η γρήγορη επιβολή αλλαγών, προτού η ευρισκόμενη ακόμα σε σοκ κοινωνία προλάβει να επιστρέψει στην "τυραννία του στάτους κβο"». Και πίστευε μάλιστα πως η καινούργια διοίκηση, όποια και αν είναι αυτή, και πολλές φορές είναι δικτατορική (όπως εκείνη του Πινοσέτ στη Χιλή, της οποίας μάλιστα ο Φρίντμαν ήταν σταθερός και έμμισθος σύμβουλος), πρέπει να επιβάλει τις ριζοσπαστικές, όπως τις έλεγε, αλλαγές μέσα σε 6 μήνες το πολύ, «γιατί άλλη τέτοια, χρυσή, ευκαιρία μπορεί να μην της ξαναδοθεί ποτέ»...
ΥΓ.: Το βιβλίο «Το Δόγμα του Σοκ» μόλις κυκλοφόρησε αναθεωρημένο, από τις εκδόσεις Picador πια, στην Αμερική.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 08/07/2008
Naomi Klein - The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism
