Περισσότεροι από ενάμισι εκατομμύριο εργαζόμενοι απασχολούνται παράνομα ή χωρίς ασφάλιση στη χώρα μας, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Στο έλεος των εργοδοτών, σε συνθήκες σύγχρονου δουλεμπορίου, δεν απολαύουν των εργασιακών δικαιωμάτων που προβλέπονται για όλους και δεν είναι εγγεγραμμένοι στα σωματεία, από τα οποία δεν αναγνωρίζονται. Εχουν μεταχείριση εργαζομένων... β' κατηγορίας, ενώ βαριές είναι οι συνέπειες για τα ασφαλιστικά ταμεία (απώλεια άνω των 6 δισ. ευρώ ετησίως).
Πολλοί μας απαντούν από τηλεπικοινωνιακά κέντρα (ΟΤΕ), είναι «νοικιασμένοι» από εταιρείες -υπάλληλοι στην υπηρεσία τραπεζών, εταιρειών κούριερ, διανομείς φαγητών, ντιλίβερι, απασχολούμενοι με μπλοκάκι σε καταστήματα, ακόμη και σε μεγάλες κατασκευαστικές επιχειρήσεις ή σε εταιρείες καθαρισμού κτιρίων.
Κι αυτές είναι ελάχιστες από τις εργασιακές κατηγορίες όσων β
ρίσκονται «εκτός των τειχών» των συνδικαλιστικών σωματείων. Αν προστεθούν και οι χιλιάδες ανασφάλιστοι αλλοδαποί, αποκαλύπτεται η πηγή που συντηρεί τη «μαύρη τρύπα» των ασφαλιστικών ταμείων και οι συνθήκες του ραγδαία διευρυνόμενου εργασιακού μεσαίωνα, σύμφωνα με επιστημονικές εκτιμήσεις.
«Ενας στους τέσσερις είναι αόρατος»
Ο Κώστας Νικολάου του Κέντρου Εργαζομένων και Ενημέρωσης (ΚΕΠΕΑ-ΓΣΕΕ) μας λέει πως δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα με 600.000 ανασφάλιστους εργαζόμενους μισθωτούς. Το μεγαλύτερο ποσοστό προέρχεται από την αδήλωτη ή «μαύρη» εργασία. Περίπου ένας στους τέσσερις εργαζόμενους -κυρίως νέοι- είναι ανασφάλιστος. Σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, 1.100.000 από τους 4.500.000 εργαζόμενους διαπιστώνεται ότι είναι «αόρατοι...».
* 300.000 ψευδο-απασχολούμενοι που εμφανίζονται ως «ελεύθεροι επαγγελματίες», ενώ παρέχουν εξαρτημένη εργασία με δελτίο παροχής υπηρεσιών, και φυσικά δεν απολαύουν τα νόμιμα δικαιώματα των μισθωτών (μισθό, άδειες, δώρα, αποζημίωση) ούτε ασφαλίζονται στο ΙΚΑ αλλά στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ).
* 200.000 έχουν ενταχθεί σε καθεστώς «μερικής απασχόλησης», ενώ παρέχουν εργασία πλήρους ωραρίου. Στην πλειονότητά τους καταληστεύονται από τη μη καταβολή υπερωριών, επιδομάτων, αδειών, δώρων εορτών και εξαιρούνται από τα βαρέα.
* 350.000 είναι μόνιμα συμβασιούχοι.
Συνέπεια είναι η κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων, αφού στερούνται πόρων πλέον των 6 δισ. ευρώ ετησίως, επισημαίνει ο Κ. Νικολάου, σημειώνοντας παράλληλα:
* «Την απουσία κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών, αφού οι επιθεωρήσεις εργασίας υπολειτουργούν ή είναι διαβρωμένες από τις επιχειρήσεις ή έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες».
* «Την απουσία ελέγχων από 5ετίας στους τομείς ευθύνης του ΙΚΑ, λόγω έλλειψης προσωπικού. Από τα 13 ελεγκτικά κέντρα λειτουργούν μόνο 4 και αυτά με τους μισούς υπαλλήλους. Από τους ελάχιστους ελέγχους διαπιστώνεται ότι μία στις 7 επιχειρήσεις δεν έχει καν δηλωθεί και λειτουργεί ως «φάντασμα».
* «Την απουσία των συνδικάτων. Στον ιδιωτικό τομέα μόνο το 15% των εργαζομένων μετέχουν σε συνδικαλιστική οργάνωση, αφού οι συνδικαλιστικές ελευθερίες βρίσκονται υπό διωγμό και τα συνδικάτα δεν ασχολούνται με την ανασφάλιστη εργασία, που χαρακτηρίζεται πλέον καθεστώς».
«Εφιαλτικές διαστάσεις»
Συμπερασματικά: «Η ανασφάλιστη εργασία συνιστά την πλέον διαδεδομένη πρακτική των μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών (Δημόσιο-ΔΕΚΟ-ιδ. τομέας). Με την παραχώρηση εργασιών σε τρίτους (εργολαβίες) οι εργαζόμενοι σε αυτούς είναι ανασφάλιστοι ή με παράνομο δελτίο παροχής. Το φαινόμενο προσλαμβάνει εφιαλτικές διαστάσεις, με το προσωπικό των εργολαβιών να ξεπερνά κατά πολύ εκείνο των επιχειρήσεων. Οι εργαζόμενοι στην πλειονότητά τους αναγκάζονται να αποδεχθούν την ανασφάλιστη εργασία γιατί δεν προστατεύονται νομοθετικά από τις καταχρηστικές απολύσεις, δεν εμπιστεύονται τις υπηρεσίες παραλαβής καταγγελιών, δεν έχουν παραστατικά για να διεκδικήσουν αναδρομικά, γιατί συνήθως μετά τις καταγγελίες απολύονται».
Συνδικαλιστές γ' κατηγορίας
Ο Χρήστος Γιαμπουράνης του Σωματείου Εργαζομένων Ταχυδρομικών, Ταχυμεταφορικών Επιχειρήσεων Αττικής αποκαλύπτει: «Πανελλαδικά, στις εταιρείες κούριερ (ιδιωτικά ταχυδρομεία) εργάζονται 12.000 άνθρωποι, οι μισοί στην Αττική. Από τα τέλη της δεκαετίας του '80 μέχρι φέτος, οι εταιρείες αυτές είναι κερδοφόρες (στοιχεία Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων). Ομως δεν εφαρμόζουν τις συλλογικές συμβάσεις, καθυστερούν τις πληρωμές, δεν πληρώνουν τα δώρα και τελευταία επιχειρούνται στοχευμένα απολύσεις χωρίς αποζημιώσεις ή σε κάποιες περιπτώσεις με ένα μεροκάματο. Αναγκαζόμαστε να καταφεύγουμε στα δικαστήρια, αλλά διαρκώς αυξάνεται ο αριθμός των ενοικιαζόμενων εργαζομένων, κυρίως από μη αναγνωρισμένες εταιρείες. Πρόκειται για σύγχρονη μορφή δουλεμπορίου. Λειτουργούν 467 εταιρείες ταχυμεταφορών και οι περισσότερες εμφανίζουν κάποιας μορφής παραβάσεις. Λόγω των πολλών μικρών εταιρειών τα μεροκάματα παραμένουν χαμηλά -κάτω από τη σύμβαση- και το καθεστώς ενοικίασης εργαζομένων ελαχιστοποιεί τις δυνατότητες απεργίας. Φέτος η πλειονότητα των εταιρειών διευκρίνισαν ότι αδυνατούν να πληρώσουν το δώρο του Πάσχα, ενώ τα συχνά ατυχήματα με τα μηχανάκια καταγράφονται από τους εργοδότες και την Τροχαία ως "τροχαία" αντί για εργατικά και χάνουμε την αποζημίωση...».
Τηλεφωνικά κέντρα
Την εικόνα των εργαζομένων στα τηλεφωνικά κέντρα του ΟΤΕ (εκτός ΟΜΕ-ΟΤΕ) καταγράφει εκ μέρους του σωματείου τους ο Δημοσθένης Παπαδάτος:
«Στα τηλεφωνικά κέντρα εργάζονται πανελλαδικά 6.000 άτομα με 12μηνες συμβάσεις (ορισμένου χρόνου), μη ανανεώσιμες. Πρόκειται για εργαζόμενους δύο ταχυτήτων. Τους συμβασιούχους ορισμένου χρόνου και άλλους προερχόμενους από τη θυγατρική του ΟΤΕ, ΟΤΕ-PLAS, που εργάζονται δοκιμαστικά και στη συνέχεια ορισμένοι κρατούνται με πολύ χαμηλές απολαβές. Ανάμεσά μας υπάρχουν πτυχιούχοι με μισθό 560 ευρώ. Οι συμβασιούχοι αμείβονται με 450 ευρώ για 5 ημερομίσθια (με Κυριακές) και ωράριο κυλιόμενο 8.30-12 το βράδυ».
«Οι εργαζόμενοι είναι φοβισμένοι. Γνωρίζουν ότι κάποιες συνδιαλέξεις τους παρακολουθούνται για να "τσεκάρουν" αν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Ορισμένες φορές εφαρμόζεται "τιμωρητικά" η αλλαγή ολόκληρης της βάρδιας μέχρι να... υποδείξουν ποιος καθυστέρησε τον πελάτη ενάμισι λεπτό στη γραμμή. Κι αυτό στις καλές περιπτώσεις... Γιατί στις πωλήσεις τα μέτρα είναι σκληρότερα. Εκεί υπάρχει σύνδεση μισθού και απόδοσης. Αλλά τα πλάνα έγιναν πιεστικά, σε ορισμένες περιπτώσεις εξωπραγματικά. Υπάρχει περιστατικό κοπέλας που τρελάθηκε από την ένταση να ανταποκριθεί στα πλάνα».
Εταιρείες - εργολάβοι
Ο Δημοσθένης Παπαδάτος τραυματίστηκε στη συνάντηση συνδικαλιστών και υπαλλήλων του ΟΤΕ, όταν κάποιοι του έσπασαν το χέρι, μέσα στο συνεδριακό κέντρο.
Η Ελενα Διαμαντάκου του Σωματείου Ενοικιαζόμενων Εργαζομένων Εθνικής Τράπεζας επισημαίνει: «Τουλάχιστον 10 εταιρείες-εργολάβοι της ΕΤΕ ενοικιάζουν προσωπικό στην Εθνική Τράπεζα, αλλά έχουν επεκταθεί σε όλες τις τράπεζες. Οι "δανεικοί" εργαζόμενοι ξεπερνούν τα 1.200 άτομα. Αλλά η τράπεζα αρνείται να δώσει αυτά τα στοιχεία ακόμα και στον Σύλλογο Υπαλλήλων Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος». Και διευκρινίζει: «Μετά από μια 10ετία, τον περασμένο Φεβρουάριο αναγκαστήκαμε να φτιάξουμε το σωματείο, αφού δεν μας αναγνωρίζουν τα σωματεία των τραπεζικών υπαλλήλων. Ανήκουμε στις θυγατρικές της τράπεζας που την εφοδιάζουν με φτηνούς εργαζόμενους, χωρίς τα δικαιώματα των τακτικών υπαλλήλων. Με μισθό, ως υπάλληλοι ιδιωτικής εταιρείας, 690 ευρώ και οκτάωρο αντί των εφτάμισι ωρών εργασίας των τραπεζικών υπαλλήλων. Για εμάς δεν ισχύει ο κανονισμός εργασίας γιατί έχουμε συμβάσεις με τη θυγατρική εταιρεία. Στην πραγματικότητα όμως δουλεύουμε στην Εθνική Τράπεζα. Επιπλέον πρέπει να εργαζόμαστε όταν απεργεί η ΟΤΟΕ. Δεν έχουμε δικαίωμα συμμετοχής στην απεργία γιατί το σωματείο μας δεν είναι μέλος της ΟΤΟΕ. Οποιοι αντιδρούν μεταφέρονται σε άλλη τράπεζα...».
Ο Πέτρος Καλκανδής τονίζει για τους εργαζόμενους με παροχή υπηρεσιών (σε γραφεία, καταστήματα, μεγάλες εταιρείες): «Φτιάξαμε το σωματείο για να αντιμετωπίσουμε και το ζήτημα του συνδικαλισμού στον ιδιωτικό τομέα, όπου ο φόβος των εργαζομένων ότι θα απολυθούν εμποδίζει τη συσπείρωση και τη συλλογική διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας. Μέχρι τώρα, οι διαπραγματεύσεις με τον εργοδότη είναι ατομικές. Είμαστε οι νέοι των 700 ευρώ, καθημερινά αντιμέτωποι με την ανεργία και την αποδόμηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Πολλοί δουλεύουμε με "μαύρη εργασία", είμαστε "αόρατοι" για το σύστημα. Και προφανώς για πολλούς από εμάς δεν ισχύουν οι συλλογικές συμβάσεις της ΓΣΕΕ». *
enet
