Του Πάνου Πέτρου
Σ τις 10 Νοέμβρη, η βρετανική νεολαία «χάρισε» στο ευρωπαϊκό κίνημα αντίστασης μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές του: Τη μεγάλη οργισμένη διαδήλωση που κατέλαβε τα γραφεία του Συντηρητικού Κόμματος. Ήταν ένας κεραυνός εν αιθρία, που έκανε το γύρο του κόσμου και προκάλεσε ενθουσιασμό σε πολλούς αγωνιστές σε όλη την Ευρώπη.
Τη διαδήλωση είχαν καλέσει οι συνδικαλιστικές ενώσεις των φοιτητών και των καθηγητών. Αφορμή ήταν η περικοπή κατά 40% του προϋπολογισμού για τα πανεπιστήμια και ο τριπλασιασμός των διδάκτρων, που φτάνουν πια τις 9.000 λίρες το χρόνο. Όμως ούτε οι ίδιοι οι διοργανωτές δεν περίμεναν τέτοιο αποτέλεσμα. Στους δρόμους του Λονδίνου κατέβηκαν πάνω από 50.000 διαδηλωτές από κάθε πόλη της Βρετανίας.
Μαχητικότητα
Στη διαδήλωση η μαχητικότητα ξεχείλιζε. Οι φοιτητές απέκλεισαν δρόμους, έριξαν αυγά στο υπουργείο Οικονομικών, διαδήλωσαν έξω από το κοινοβούλιο και κατέληξαν στον Πύργο Μίλμπανκ, όπου στεγάζονται τα γραφεία του Συντηρητικού Κόμματος. Εκατοντάδες φοιτητές έσπασαν τον αστυνομικό κλοιό και κατέλαβαν το κτίριο, ενώ χιλιάδες απέξω χτυπούσαν πόρτες και παράθυρα. Μέσα στον Πύργο, τα κομματικά στελέχη της Δεξιάς κλειδώθηκαν στα γραφεία τους, ενώ οι φοιτητές κυκλοφορούσαν στους διαδρόμους. Απέξω στήθηκε ένα πραγματικό πανηγύρι. Οι φοιτητές άναψαν φωτιές, τραγουδούσαν, φώναζαν συνθήματα, άναβαν καπνογόνα. Το πανηγύρι κορυφώθηκε, όταν 50 από τους καταληψίες βγήκαν στην ταράτσα του Πύργου και κρέμασαν τα πανό τους. Η αστυνομία κάποιες φορές επιτέθηκε βίαια, προκαλώντας νέο κύμα οργής από τους συγκεντρωμένους φοιτητές.
Εκτός από αυτή τη μαχητικότητα, ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό της διαδήλωσης δεν αναφέρθηκε σε πολλά ρεπορτάζ: Η μαζική συμμετοχή των μαθητών. Χιλιάδες 15χρονοι και 16χρονοι αγνόησαν τις απειλές ακόμα και για κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων τους, αν συμμετείχαν στην κινητοποίηση.
Μετά τα επεισόδια, η κυβερνητική προπαγάνδα μίλησε για «σκληροπυρηνικούς αναρχικούς». Όμως οι εικόνες, τα (πιο αξιοπρεπή) ρεπορτάζ, οι δηλώσεις των διαδηλωτών αποδεικνύουν το αντίθετο. Πολλοί από αυτούς που εισέβαλαν στα γραφεία, διαδήλωναν για πρώτη φορά στη ζωή τους. Όχι μόνο δεν ήταν αναρχικοί, αλλά αρκετοί ήταν ψηφοφόροι των Φιλελεύθερων, ακόμα και των Τόρηδων. Και είχαν την ένθερμη υποστήριξη όσων διαδήλωναν απέξω.
Οι δύο πιο χαρακτηριστικές δηλώσεις, για το κλίμα που επικρατούσε, ήταν: «Ψηφίσαμε για ανθρώπους που υποσχέθηκαν να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο και έσπασαν όλες τις υποσχέσεις τους. Δεν μας έχει μείνει τίποτα άλλο από την άμεση δράση. Δεν είμαι ένας από τους κουκουλοφόρους αναρχικούς παρεμπιπτόντως. Απλά πιστεύω ότι αυτό που γίνεται, είναι σωστό. Αυτό έπρεπε να γίνει. Χρειαζόταν να ακουστούν οι φωνές μας».
«Δεν με ενοχλούν καθόλου μερικά κατεστραμμένα παράθυρα. Με νοιάζουν περισσότερο οι καταστραμμένες ζωές, στις οποίες μας οδηγούν οι Τόρηδες».
Μετά την εκκένωση της κατάληψης από την αστυνομία, η κυβέρνηση έδειξε εκδικητική μανία, αλλά και πανικό. Γι’ αυτό εξαπέλυσε ένα «κυνήγι μαγισσών» ενάντια στους φοιτητές. Ο Κάμερον υποσχέθηκε να τους βρει έναν έναν και να επιβάλει τον νόμο. Ο δεξιός Τύπος δημοσίευσε φωτογραφίες των «ταραξιών». Ένα δεξιό μπλογκ πρόσφερε 1.000 λίρες αμοιβή για κάποιο φοιτητή που πέταξε έναν πυροσβεστήρα από την ταράτσα. Κανένας δεν τραυματίστηκε σοβαρά στη διαδήλωση κι όμως η αστυνομία έχει ρίξει όλες τις δυνάμεις της στον εντοπισμό όσων εισέβαλαν στα γραφεία.
Αλληλεγγύη
Όμως απέναντί της βρίσκει μια ασπίδα αλληλεγγύης. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν υπογράψει τη δημόσια δήλωση αλληλεγγύης στους διαδηλωτές. Μέλη του συνδικάτου μεταφορών RMT έχουν ξεκινήσει συλλογή υπογραφών υπέρ των φοιτητών. Σωματεία δασκάλων, καθηγητών καταθέτουν ψηφίσματα συμπαράστασης. Γράμματα υπέρ των φοιτητών από απλούς εργαζόμενους έχουν κατακλύσει τις τοπικές εφημερίδες.
Τι προκάλεσε αυτή την οργισμένη διαδήλωση; Ο τριπλασιασμός των διδάκτρων είναι σίγουρα αρκετά βάρβαρο μέτρο για να κατεβάσει χιλιάδες στο δρόμο. Όμως δεν ήταν ο μόνος λόγος. Πολλοί φοιτητές, ψηφοφόροι ή και μέλη των Φιλελεύθερων, αισθάνονται προδομένοι από τον Κλεγκ (που υποσχόταν ότι τα δίδακτρα θα μείνουν ίδια) και την κοινοβουλευτική δημοκρατία συνολικά, καθώς οι βουλευτές, τους οποίους ψήφισαν, σπάνε τη μία υπόσχεσή τους μετά την άλλη, χωρίς να λογοδοτούν πουθενά. Κυρίως, το θατσερικό πρόγραμμα του Κάμερον, ο ξεδιάντροπα ταξικός χειρισμός της κρίσης δημιουργεί ένα κύμα ταξικής οργής στη νεολαία.
Και πάλι οι δηλώσεις των διαδηλωτών είναι χαρακτηριστικές: «Μία τάξη θα πηγαίνει στο πανεπιστήμιο και όλοι οι άλλοι θα μένουν απέξω». «Φορολογήστε τους πλούσιους όπως πρέπει… 50%, 80%, όσο να ’ναι, για να πληρώσετε για την παιδεία και όλα τα πράγματα που χρειαζόμαστε».
Η επιτυχία της διαδήλωσης στις 10 Νοέμβρη μπορεί να αποδειχθεί σημείο καμπής για τη δημιουργία ενός κινήματος αντίστασης στις περικοπές. Ήδη το πανεπιστήμιο του Σάσεξ έχει κατάληψη και καλεί και τα άλλα πανεπιστήμια να ακολουθήσουν. Στις 24 Νοέμβρη το συντονιστικό φοιτητών-καθηγητών-προσωπικού οργανώνει τη Μέρα Χ, μια πανεθνική μέρα δράσης. Η βρετανική νεολαία θυμίζει «Τις μέρες που, όταν διαδήλωναν οι νέοι, έφερναν τα πάνω-κάτω», όπως σχολιάζει ο Τύπος.
Οι εργαζόμενοι στα πανεπιστήμια συζητάνε για την ανάγκη γενικής απεργίας, για την ένωση των φοιτητών και των εργατών κάτω από μια σημαία. Εκπρόσωποι σημαντικών συνδικάτων όπως το Unite και το RMT δηλώνουν τη στήριξη εκατομμυρίων εργαζομένων «στο θυμό και το πάθος» των φοιτητών και καλούν σε μια ενωμένη κοινωνική αντιπολίτευση. Το συνδικάτο των δασκάλων ξεκινά ψηφοφορία για απεργίες. Άλλωστε στους χώρους δουλειάς δεν λείπει η μαχητική διάθεση. Οι πυροσβέστες, οι εργαζόμενοι στο BBC, οι εργαζόμενοι στο Μετρό έχουν δώσει σημαντικούς αγώνες αυτό το διάστημα. Η ηγεσία της συνομοσπονδίας TUC χρησιμοποιεί δύο μύθους για να δικαιολογήσει την αναβλητικότητά της (ετοιμάζει διαδήλωση το Μάρτη): «Οι Βρετανοί δεν είναι Γάλλοι ή Έλληνες» και «Δεν υπάρχει ακόμα η οργή να κατεβάσει κόσμο στους δρόμους». Η 10 Νοέμβρη τους διέλυσε και τους δύο και γι’ αυτό μπορεί να αποδειχθεί καταλύτης για το εργατικό κίνημα.
Ο βρετανικός Τύπος σχολιάζει πως πρόκειται για το τέλος της «εποχής της συναίνεσης», που ήθελε να διαμορφώσει ο Κάμερον μετά τη νίκη του, και το πρώτο σημάδι ενός νέου «χειμώνα της δυσαρέσκειας» (ο απεργιακός χειμώνας του 1978–1979 που έμεινε στην ιστορία).
Το νεολαιίστικο ξέσπασμα έχει σημαντικά μηνύματα για όλη την Ευρώπη.
Η «χαμένη γενιά»
στους δρόμους
Έρχεται λίγο καιρό μετά το μαζικό κατέβασμα των Γάλλων νεολαίων στο πλευρό των απεργών και, μαζί με τις φοιτητικές διαδηλώσεις στην Ιταλία, θυμίζει το σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει η νεολαία. Μια νεολαία που διατηρεί τα χαρακτηριστικά που την έκαναν παραδοσιακά «πυροδότη»: Πιο «ευαίσθητη» στα διεθνή μηνύματα («Είμαστε Γάλλοι, είμαστε Έλληνες» φώναζαν οι Άγγλοι φοιτητές), πιο ανεξέλεγκτη όταν κινητοποιείται, πιο «ιδεολογική» (το «Είμαστε το μέλλον» υπήρχε στα πανό των Γάλλων, των Άγγλων, των Ιταλών). Σε αυτά τα χαρακτηριστικά προστίθενται μέσα στην κρίση νέα πιο εκρηκτικά: Πρόκειται για μια γενιά που βλέπει όλες τις υποσχέσεις του νεοφιλελευθερισμού να γκρεμίζονται, τους κόπους της να πηγαίνουν χαμένοι, την κοινοβουλευτική δημοκρατία να τους γυρίζει την πλάτη. Είναι οι νέοι που ο ίδιος ο ΟΟΣΑ ονομάζει «χαμένη γενιά». Αυτοί που δεν έχουν τίποτα να χάσουν εκτός από ένα πενιχρό επίδομα ανεργίας και ίσως ούτε αυτό. Οι μαθητές που δεν ξέρουν αν θα φτάσουν στο πανεπιστήμιο, οι φοιτητές που πρέπει να πληρώσουν για να το τελειώσουν, οι πτυχιούχοι άνεργοι. Αυτό το δυναμικό βγαίνει στην πρώτη γραμμή των αγώνων.
Η χώρα όπου συνέβη αυτό το πανευρωπαϊκά πρωτοφανές ξέσπασμα οργής, η «ήσυχη» Αγγλία, δείχνει πως αγώνες μπορούν να ξεσπάσουν και θα ξεσπάσουν παντού.
Η αιφνιδιαστική για όλους διάσταση και μορφή που πήρε η φοιτητική διαδήλωση προειδοποιεί πως τα κοινωνικά κινήματα δεν αναπτύσσονται σταδιακά σε ήρεμες συνθήκες, μπορούν να ξεσπάσουν απρόσμενα ανά πάσα στιγμή. Οποιαδήποτε αφορμή στις σημερινές συνθήκες μπορεί να πυροδοτήσει κινητοποιήσεις και εξεγέρσεις.
Η κυβέρνηση και η αστυνομία αιφνιδιάστηκαν στις 10 Νοέμβρη. Όμως το λυσσαλέο κυνήγι, που εξαπέλυσε ο Κάμερον την επόμενη μέρα, είναι άλλη μια προειδοποίηση: Το μήνυμα το έστειλε πρώτος ο Σαρκοζί με την καταστολή των απεργιών, ο Κάμερον δείχνει την ίδια κατασταλτική πυγμή. Στις κοινωνικές συγκρούσεις που έρχονται, οι «από πάνω» θα τα παίξουν όλα για όλα και θα πρέπει και η δικιά μας μεριά να είναι έτοιμη να οδηγήσει τη μάχη μέχρι τη νίκη.
Τέλος, το ταξικό μίσος και η οργή ενάντια στην κοινοβουλευτική εξαπάτηση, που χαρακτήρισε τους διαδηλωτές, είναι χαρακτηριστικά που θα οξύνονται και θα κυριαρχήσουν πανευρωπαϊκά και σε αυτά θα πρέπει η Αριστερά να έχει να προτείνει νικηφόρες ανατροπές. Τέτοιες δράσεις από ανθρώπους που διαδηλώνουν για πρώτη φορά στη ζωή τους («για να ακουστούμε επιτέλους») και η αλληλεγγύη μαθητών, φοιτητών και άνεργων πτυχιούχων με το σύνθημα «Είμαστε νέοι, είμαστε φτωχοί, δεν θα πληρώσουμε άλλο!» είναι σημάδια της εποχής μας.
Από αυτή την άποψη, η 10 Νοέμβρη δεν ήταν ένα απλό ξέσπασμα που θύμισε στην Αγγλία το «ταραγμένο» παρελθόν, αλλά μια εικόνα που δείχνει στην Ευρώπη το μέλλον.
διεθνιστική εργατική αριστερά
