30 Μαΐου 2011

Επτά λέξεις κλειδιά για την εμπειρία της Μαδρίτης- πλατεία Sol, 15M

Του Guillermo Kaejane
Μετάφραση Β. Χριστοφίδη


1 – Χρόνος.

Ο χρόνος επιταχύνει. Οι αισθήσεις ανακινούνται. Ο φόβος παραλύει τις αισθήσεις, ο ίλιγγος τις οξύνει. Η μόνιμη κατασκήνωση στην πλατεία Sol είναι καθαρός ίλιγγος. Ο χρόνος περνά γρήγορα από την μια συγκέντρωση στην άλλη, αλλά στην συνέχεια επιβραδύνεται. Οι νύχτες είναι πραγματικά μεγάλες. Ο χρόνος διαστέλλεται και συστέλλεται, κινείται από μια ανθρώπινη θάλασσα (κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, νέων). Η γενική αίσθηση είναι ότι έχουν ήδη περάσει χρόνια αλλά δεν είναι περισσότερο από τρεις ημέρες.

Μια επανάσταση είναι πραγματική όταν τροποποιεί τον χωροχρόνο.

Ο χωροχρόνος που δημιουργήθηκε τις τελευταίες ημέρες διακατέχεται από μία και μόνη έμμονη ιδέα: τη συνέχεια. Παραδόξως η διατήρηση του γίνεται δυνατή μόνο μέσω μιας διαλείπουσας διαδικασίας. Μέσα από την φυσική μας έλευση-και-αποχώρηση από την πλατεία Sol. Η εμπειρία κρατείται ζωντανή ακόμα κι αν δεν είμαστε παρόντες. Για το λόγο αυτό (και πολλούς άλλους), η κατασκήνωση στην πλατεία Sol δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς την ύπαρξη των κοινωνικών δικτύων. Η συνέχεια της εμπειρίας επιτυγχάνεται με την απο-εδαφοποίηση. Βρίσκομαι στην Sol, παρόλο που είμαι στο σπίτι. Είμαι στην Sol, γιατί συνέχεια μιλάω για αυτό, γιατί δε μπορώ να συγκεντρωθώ στη δουλειά μου, γιατί δεν μπορώ να το βγάλω από το κεφάλι μου. Και όταν μπορώ, πάω εκεί. Πηγαίνω τρέχοντας να συνδεθώ με τον «κοινωνικό υποδοχέα», έτσι ώστε οι άλλοι να μπορέσουν να αναπαυθούν.

Η κλασική αντίληψη των κοινωνικών εξεγέρσεων είναι ένα σενάριο στο οποίο η συνέχεια συνδέεται με την συσσώρευση δύναμης. Αν συνεχίσουμε και άλλο, θα έρθουν περισσότεροι από εμάς που ήδη συμμετέχουμε. Εάν κρατηθούμε έξω στους δρόμους, οι τύραννοι θα πέσουν. Αυτή η μυστικοποίηση απλοποιεί όσα συνέβησαν στην Αίγυπτο και τις άλλες αραβικές χώρες. Οι εμπειρίες που μας έχουν μεταφερθεί κατά το τέλος αυτών των εξεγέρσεων, και όχι στην αρχή τους, ούτε κατά τα χρόνια της ορατότητας και της αφάνειας τους, είναι αποτυχημένα πειράματα, αδιέξοδα και θα πρέπει να τους στρέψουμε την πλάτη.

Αυτό που συμβαίνει αυτές τις μέρες δεν είναι το τέλος, δεν είναι η αποφασιστική στιγμή, είναι μόνο η αρχή.

2. Επικοινωνία.

Η Επικοινωνία αποτελεί μια μορφή πολιτικής οργάνωσης. Οι άνθρωποι οι ίδιοι γίνονται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι τόσο το μέσο, όσο το εκφραστικό και οργανωτικό τους έδαφος. Η κοινή λογική είναι υφασμένη σε μορφή ροής και μιμιδίων (memes). Από τη λογική της κοινής εμπιστοσύνης στο Facebook στη λογική των ζωντανών εξιστορήσεων στο twitter.

Ένα σύνθημα κυκλοφορεί, πολλαπλασιάζεται. Καθώς δεν υπάρχει επίσημη έκδοση, οι φήμες φουντώνουν. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης βάλουν ενάντια σε μια ντανταιστική κακοφωνία που είναι αδύνατον να ερμηνεύσουν. Κρατούνται από ό, τι μπορούν, προβάλλοντας τις δικές τους ιδέες.

Η αυτο-αφήγηση αυτής της διαδικασίας δεν περνά, προς το παρόν, τόσο από την ζωντανή αναμετάδοση της, όσο από την εκ των υστέρων ενημέρωση, την διήγηση αυτού που ζήσαμε, το «ήμουν εκεί!”» το οποίο γίνεται όλο και πιο έντονο.

Η εμμονή των μέσων μαζικής ενημέρωσης για ζωντανή μετάδοση των διαδηλώσεων “από μέσα”, σαν από την πλευρά του συμμετέχοντος, προδίδει την ανησυχία τους για την απώλεια της δική τους κεντρικότητας. Οι εμπειρογνώμονες και αναλυτές δείχνουν πόσο ανίκανοι είναι να σκεφτούν με το κεφάλι τους, και να μιλήσουν (τόσο στην αριστερά όσο και στην δεξιά) με μια φωνή. Η αίσθηση του θεατή που ζει την εμπειρία μοιάζει σαν τους τηλεθεατές της σειράς Lost που έβλεπαν σχολιαστές να προσπαθούν να κατανοήσουν το τέλος της: ένα μείγμα λήθαργου, ντροπής και γέλιων.

3. Οι εξουσίες.

Με την τεράστια εκφραστική δυνατότητα η οποία είναι σήμερα διαθέσιμη, οι συμμετέχοντες σε μία ομάδα αισθάνονται ότι μπορούν να αναπαραστήσουν τα πάντα. Η αίσθηση της ενδυνάμωσης είναι τόσο μεγάλη που κάνει κάποιον να πιστεύει ότι αυτό που ο καθένας μας κάνει αντιπροσωπεύει και όλους τους άλλους. Είναι μια λογική, από την οποία είναι δύσκολο να απαλλαγούμε, αλλά είναι σημαντικό να την απενεργοποιήσουμε. Η δύναμη αυτού του κινήματος προέρχεται από την μη αντιπροσώπευσή του. Δεν μας αντιπροσωπεύουν, και όπως το σύνθημα λέει … επειδή δεν μπορούν.

Όπως σε κάθε διασπαρμένο δίκτυο, υπάρχει ένα πλήθος διαφορετικών κέντρων εκ των οποίων κανένα δεν βρίσκεται στο “κέντρο”, αλλά το καθένα τους αποτελεί έναν μεταγογέα1 που παραλαμβάνει και αποστέλλει προτάσεις και νοήματα. Η δημιουργικότητα είναι η ουσία. Η ηγεμονία όποιου βρίσκεται στο τιμόνι, σε κάθε δεδομένη στιγμή (πλατφόρμα «Πραγματική Δημοκρατία Τώρα»;Τα συγκροτήματα στην πλατεία; Οι επιτροπές με τις συνελεύσεις; Twitter; Εγώ και οι φίλοι μου;) αλλάζει όλη την ώρα.

Οι συνελεύσεις δεν είναι ένας χώρος στον οποίο ορίζεται μία έννοια, αλλά μάλλον μια συλλογική κάθαρση. Μια τεράστια επιθυμία να μιλήσουμε, και να μιλήσουμε, και να μιλήσουμε. Γλωσσικές μνήμες («Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος»), αναμειγνύονται με νέες μορφές έκφρασης («Σφάλμα 404 – Αποτυχία συστήματος»), («Λήψη (Download) Δημοκρατίας»), δεν είναι κρίση αλλά ληστεία.

Σε θεσμικό επίπεδο η τρέλα βασιλεύει. Σε 72 ώρες έχουμε δει το σύνολο της πολιτικής τάξης (της Ισπανίας) να περνάει από το οτι «κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει» σε «αυτό δεν είναι σημαντικό» μετά σε «αυτό είναι επικίνδυνο» και τις τελευταίες λίγες ώρες, «είμαστε εσείς!». Και πάλι, τραγελαφική. Η αδυναμία διατύπωσης των διεκδικήσεων του κινήματος με καθαρούς όρους «αριστερά-δεξιά» που αποτελούν την βάση της κοινωνικής συναίνεσης, από τη μετάβαση στη δημοκρατία [μετά τον Φράνκο] αρχίζει να αποκαλύπτει μια νέα λογική της σύγκρουσης: «Από πάνω και κάτω».
Ανίκανος να ελέγξει τι συμβαίνει, ο μηχανισμός ελέγχου του κινήματος συνίσταται σε μια απλή ερώτηση, ένα μόνιμο ερώτημα: «Λοιπόν, τι προτείνετε;»

4. Προτάσεις.

Η απαίτηση για την υποβολή προτάσεων αποτελεί ένα μηχανισμό ελέγχου. Ένας τρόπος πλήρωσης του κενού υπο-αντιπροσώπευσης. Ένας μηχανισμός όχι αποκλειστικά στην χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης ή της πολιτικής τάξης, αλλά και ορισμένων εκφράσεων του ίδιου του κινήματος. Έχοντας μια απάντηση επιτρέπει να λοιδορούνται οι εξεγερμένοι λέγοντας «Αχ, είναι ουτοπική»” ή «Ω, είναι λαϊκιστές» ή «Ω, είναι αριστεροί» ή «A, αυτό που θέλουν είναι αδύνατο» ή «Χα, πόσο αφελείς» ή «Μπα, δεν είστε ριζοσπάστες» ή «Χμ, θα πω μερικά λογικά πράγματα…»

Παρ’όλα αυτά, υπάρχει σιωπή. Ή κάτι πολύ κοντά στη σιωπή, η οποία μοιάζει σαν κακοφωνία των φαινομενικά αντιφατικών σημείων.

Όσο και να μπορεί να μας αγχώσει, ένα καλό σημείο εκκίνησης θα ήταν να πούμε: «Σε αντίθεση με εσάς που υποκρίνεστε ότι γνωρίζετε τα πάντα, εμείς δεν ξέρουμε ακόμα». Όσοι θέλουν να πάνε κάπου συγκεκριμένα βιάζονται. Κάτι τέτοιο αυτή την στιγμή δεν συμβαίνει.

Στην πλατεία, η συζήτηση η ίδια είναι πιο σημαντική από τα συμπέρασμά της. Η ευθύνη μας είναι να την υπερασπιστούμε και να την επεκτείνουμε. Ας συνεχίσουμε να συζητούμε. Ας συνεχίσουμε να να μιλάμε. Ας εμπιστευτούμε την ίδια την κοινή λογική η οποία έχει φέρει χιλιάδες ανθρώπους στο δρόμο για μέρες. Μέχρι στιγμής, τα πράγματα δεν πηγαίνουν άσχημα.

5. Πραγματική Δημοκρατία Τώρα.

Αυτό το λογότυπο, αυτό το σύνθημα το οποίο είναι παρόν σε όλη την κινητοποίηση και αποτελεί ένα από τα συντακτικά της μέρη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και της πολιτικής τάξης έχουν λίγο ή πολύ αποφασίσει ακριβώς γι’αυτό τον λόγο να την αγνοήσουν. Αλλά είναι αρκετά εύκολο: «δημοκρατία», όχι η παλαιά μορφή της δημοκρατίας, αλλά η πραγματική. Η πραγματική βρίσκεται σε αντιδιαστολή με την προσομοιωμένη. Αυτό σημαίνει ότι το σύνθημα (ή ένα από τα συνθήματα), σύμφωνα με τo οποίο αυτό το κίνημα κτίζεται, λέει ότι αυτό που η θεσπισμένη εξουσία ονομάζει «δημοκρατία», είναι ψέμα. Και απαιτεί μια διαφορετική κατασκευή που σπάει το ομοίωμα. Και δεν διατυπώνει αυτό το πρόβλημα με απόμακρους, ουτοπικούς όρους. Θέλουμε τώρα, όπου το «τώρα» είναι επείγον, το «τώρα» σημαίνει νευρικότητα, το «τώρα» σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε σε θέση να το αγγίξουμε, ότι πρέπει να είναι σε κάθε μέρος της ζωής μας, ότι δεν είναι μόνο λόγια αλλά υπο-κατασκευή. Ότι δεν υπάρχει και επομένως πρέπει να γίνει.

6. Και … αύριο;

Είναι πολύ δύσκολο να σκεφτούμε για το αύριο όταν είμαστε απορροφημένοι από τα γεγονότα του σήμερα. Είναι ακόμη πιο δύσκολο, δεδομένου ότι η ρητορική της πολιτικής τάξης αφορούσε ανέκαθεν το «αύριο». Σε αυτό το κίνημα, το «αύριο» είναι προς το παρόν αδιανόητο. Υπάρχει μόνο το «τώρα».

Για την θεσμική δύναμη, οι εκλογές της 22ας Μαΐου είναι η στιγμή για να ανακτήσει νομιμοποίηση. Μια στιγμή για να ανα-συσταθεί η διακυβέρνηση. Μια στιγμή να βάλει τα πόδια της κάτω και να επανασχεδιάσει τον χάρτη του εφικτού.
Οι εκλογές λειτουργούν προς το παρόν ως ένα διάχυτο στοιχείο, ίσως ενοποιητικό σε συμβολικό επίπεδο. Όμως, στην κατασκήνωση, στις συνελεύσεις, κ.λπ. οι λέξεις που οι περισσότεροι ακούμε είναι “σύνδεση”, “επέκταση”, “κατασκευή”.

7. Χαρά, χαρά, χαρά


«Δεν θέλω νέο iPad, θέλω μια νέα ζωή» (γκράφιτι ζωγραφισμένο στη διάρκεια της κινητοποίησης της 15η Μαΐου)


http://eagainst.com/articles/seven-words-for-puerta-del-sol/

Αρχειο αναρτησεων

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...