Τις τελευταίες ημέρες, βιώνουμε μια κατάσταση πολλαπλής αγριότητας, ακολουθούμενη από την καταστολή της αστυνομίας. Μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να γίνει αποδεκτή η καταστολή είναι μια πολλαπλή εξίσωση από τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο και το λόγο των καναλιών. Έτσι οι εργατικές πορείες ή οι πορείες διαμαρτυρίας κατά της καταστολής ταυτίζονται με τα ρατσιστικά πογκρόμ, η εγκληματικότητα ταυτίζεται με τη μετανάστευση, η Χρυσή Αυγή με τις αριστερές οργανώσεις και πρόσφατα οι αφισοκολλήσεις ταυτίστηκαν με την τρομοκρατία (όταν την Τρίτη έγιναν μαζικές προσαγωγές κατά τη διάρκεια αφισοκόλλησης). Οι καταλήψεις ταυτίζονται με φωλιές του κακού, εστίες βίας και επικινδυνότητας προς την κοινωνία, με γιάφκες πολιτικής έντασης και μη επιτρεπτού λόγου. Δύο από τις μεγαλύτερες καταλήψεις του κέντρου, αυτή της Βίλλας Αμαλίας και αυτή της Σκαραμαγκά, δέχτηκαν πολλαπλές επιθέσεις τις τελευταίες μέρες, άλλοτε από την αστυνομία, άλλοτε από την άκρα δεξιά και άλλοτε από συντονισμένες κινήσεις των δύο. Ποια είναι η πραγματική φύση των καταλήψεων, ποια η πολιτική τους αναγκαιότητα και η σημασία τους και τελικά προς τι η αγριότητα στην προσπάθεια παύσης τους;
Ανάγκη
για κοινωνικοποίηση
Σε παγκόσμια κλίμακα, οι καταλήψεις ξεπερνούν κατά πολύ τους μικρούς αριθμούς. Καταλήψεις ανθίζουν παντού, ανεξαρτήτως κοινωνικής πραγματικότητας, πολιτισμού ή κουλτούρας. Από την Κένια μέχρι το Κεμπέκ, από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Κυψέλη και το Χαλάνδρι. Παρά τις διαφορές τους, όλες οι προσπάθειες εμφανίζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Σε γενικές γραμμές, οι καταλήψεις χωρίζονται σε δύο είδη: τις καταλήψεις στέγης και τις καταλήψεις που γίνονται για τη δημιουργία ενός χώρου με πολιτικά, κοινωνικά ή καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά. Και αν η πρώτη περίπτωση καλύπτει κάποιες ανάγκες που δεν χρειάζονται επεξήγηση, ποιες ανάγκες καλύπτονται από τις καταλήψεις των κοινωνικών κέντρων;
Οι καταλήψεις έρχονται να μιλήσουν ξανά για τον τρόπο που κοινωνικοποιούμαστε και βιώνουμε την πραγματικότητα στα αστικά κέντρα. Ζούμε σε πόλεις αχανείς, κυριαρχούμενες από διαμεσολαβήσεις σε κάθε επίπεδο, πόλεις που εμποδίζουν την έκφραση, τη συνομιλία, την επαφή. Οι γειτονιές έχουν μετατραπεί σε αποθήκες, οι δρόμοι σε διαδρόμους μοναξιάς, οι πλατείες και τα πάρκα σε ένα εξουθενωμένο και άχαρο φόντο της ρουτίνας. Ο δημόσιος χώρος στην Ελλάδα περιορίζεται, συρρικνώνεται, απαξιώνεται και χάνεται. Οι καταλήψεις είναι ένας τρόπος επαναθεμελίωσης του δημοσίου, μια πράξη που περιγράφει τις δυνατότητες, προτείνει ακόμα και μέσα στη σιωπή. Επαναδιατυπώνουν την ανάγκη για κοινωνικοποίηση, ταυτίζοντας το κοινωνικό με το πολιτικό.
Παράκαμψη
των μεσαζόντων
Η ίδια η ταυτότητα και η ουσία μιας κατάληψης βρίσκεται στη γενεσιουργό της πράξη, την κατάληψη και αναπροσαρμογή του χώρου, την αναδιανομή του δημοσίου. Η πράξη αυτή είναι μια πράξη πολιτικής ανυπακοής. Μια πράξη που αρνείται να θεωρήσει ως αυτονόητο το κοινότοπο, αμφισβητεί την ιερότητα των θεσμών και τον νόμων, νομιμοποιώντας το αναγκαίο και το αυτονόητο. Η συνέχεια και η ομαλότητα διαταράσσεται και σπάει μέσα από μια πρόταση εφαρμοσμένη, ένα εγχείρημα που περιγράφει σε μικρογραφία τις προτάσεις και τις δυνατότητες της συνεργασίας.
Οι χώροι αυτοί καταφέρνουν να εντάξουν στην πολιτική κάθε διαφορετική δραστηριότητα. Εξαιτίας της ίδιας τους της φύσης ό,τι συμβαίνει σε μια κατάληψη παίρνει το χαρακτήρα του πολιτικού. Από μια έκθεση φωτογραφίας, μέχρι μια θεατρική παράσταση, από μία πολιτική συζήτηση μέχρι ένα συσσίτιο. Ανεξάρτητα από τη θεματική της κάθε εκδήλωσης, η ίδια η πράξη της πολιτικής παράκαμψης των κάθε είδους μεσαζόντων, ορίζει το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει ένα γεγονός. Οι πυρήνες αυτοί προτείνουν και εφαρμόζουν την ενότητα, σε ένα διαμελισμένο κόσμο, όπου οι επιμέρους κύκλοι δεν εφάπτονται.
Άνοιγμα στην κοινωνία
Σε ένα τοπίο σαν το σημερινό, επιτυχία και σκοπός μιας κατάληψης είναι η ίδια η ύπαρξή της, η συνέχειά της παρά τις όποιες δυσκολίες. Στόχος πρέπει να είναι το άνοιγμα στην κοινωνία, στη γειτονιά ώστε να γίνει κτήμα της όχι τόσο ο υπό κατάληψη χώρος, αλλά η διάθεση και η δράση που τον δημιούργησαν, η ριζοσπαστικότητα του χαμένου αυτονόητου, ο πυρήνας που επέτρεψε τη συνέχειά της κίνησης και οι αξίες που επέβαλλαν την αναγκαιότητά του: η ίδια η ουσία της πολιτικής ανυπακοής.
Ανάγκη
για κοινωνικοποίηση
Σε παγκόσμια κλίμακα, οι καταλήψεις ξεπερνούν κατά πολύ τους μικρούς αριθμούς. Καταλήψεις ανθίζουν παντού, ανεξαρτήτως κοινωνικής πραγματικότητας, πολιτισμού ή κουλτούρας. Από την Κένια μέχρι το Κεμπέκ, από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Κυψέλη και το Χαλάνδρι. Παρά τις διαφορές τους, όλες οι προσπάθειες εμφανίζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Σε γενικές γραμμές, οι καταλήψεις χωρίζονται σε δύο είδη: τις καταλήψεις στέγης και τις καταλήψεις που γίνονται για τη δημιουργία ενός χώρου με πολιτικά, κοινωνικά ή καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά. Και αν η πρώτη περίπτωση καλύπτει κάποιες ανάγκες που δεν χρειάζονται επεξήγηση, ποιες ανάγκες καλύπτονται από τις καταλήψεις των κοινωνικών κέντρων;
Οι καταλήψεις έρχονται να μιλήσουν ξανά για τον τρόπο που κοινωνικοποιούμαστε και βιώνουμε την πραγματικότητα στα αστικά κέντρα. Ζούμε σε πόλεις αχανείς, κυριαρχούμενες από διαμεσολαβήσεις σε κάθε επίπεδο, πόλεις που εμποδίζουν την έκφραση, τη συνομιλία, την επαφή. Οι γειτονιές έχουν μετατραπεί σε αποθήκες, οι δρόμοι σε διαδρόμους μοναξιάς, οι πλατείες και τα πάρκα σε ένα εξουθενωμένο και άχαρο φόντο της ρουτίνας. Ο δημόσιος χώρος στην Ελλάδα περιορίζεται, συρρικνώνεται, απαξιώνεται και χάνεται. Οι καταλήψεις είναι ένας τρόπος επαναθεμελίωσης του δημοσίου, μια πράξη που περιγράφει τις δυνατότητες, προτείνει ακόμα και μέσα στη σιωπή. Επαναδιατυπώνουν την ανάγκη για κοινωνικοποίηση, ταυτίζοντας το κοινωνικό με το πολιτικό.
Παράκαμψη
των μεσαζόντων
Η ίδια η ταυτότητα και η ουσία μιας κατάληψης βρίσκεται στη γενεσιουργό της πράξη, την κατάληψη και αναπροσαρμογή του χώρου, την αναδιανομή του δημοσίου. Η πράξη αυτή είναι μια πράξη πολιτικής ανυπακοής. Μια πράξη που αρνείται να θεωρήσει ως αυτονόητο το κοινότοπο, αμφισβητεί την ιερότητα των θεσμών και τον νόμων, νομιμοποιώντας το αναγκαίο και το αυτονόητο. Η συνέχεια και η ομαλότητα διαταράσσεται και σπάει μέσα από μια πρόταση εφαρμοσμένη, ένα εγχείρημα που περιγράφει σε μικρογραφία τις προτάσεις και τις δυνατότητες της συνεργασίας.
Οι χώροι αυτοί καταφέρνουν να εντάξουν στην πολιτική κάθε διαφορετική δραστηριότητα. Εξαιτίας της ίδιας τους της φύσης ό,τι συμβαίνει σε μια κατάληψη παίρνει το χαρακτήρα του πολιτικού. Από μια έκθεση φωτογραφίας, μέχρι μια θεατρική παράσταση, από μία πολιτική συζήτηση μέχρι ένα συσσίτιο. Ανεξάρτητα από τη θεματική της κάθε εκδήλωσης, η ίδια η πράξη της πολιτικής παράκαμψης των κάθε είδους μεσαζόντων, ορίζει το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει ένα γεγονός. Οι πυρήνες αυτοί προτείνουν και εφαρμόζουν την ενότητα, σε ένα διαμελισμένο κόσμο, όπου οι επιμέρους κύκλοι δεν εφάπτονται.
Άνοιγμα στην κοινωνία
Σε ένα τοπίο σαν το σημερινό, επιτυχία και σκοπός μιας κατάληψης είναι η ίδια η ύπαρξή της, η συνέχειά της παρά τις όποιες δυσκολίες. Στόχος πρέπει να είναι το άνοιγμα στην κοινωνία, στη γειτονιά ώστε να γίνει κτήμα της όχι τόσο ο υπό κατάληψη χώρος, αλλά η διάθεση και η δράση που τον δημιούργησαν, η ριζοσπαστικότητα του χαμένου αυτονόητου, ο πυρήνας που επέτρεψε τη συνέχειά της κίνησης και οι αξίες που επέβαλλαν την αναγκαιότητά του: η ίδια η ουσία της πολιτικής ανυπακοής.
