Κολλεκτίβες - Το δημιουργικό έργο της επανάστασης
“Η πιό σημαντική επιτυχία της κοινωνικής επανάστασης της Ισπανίας ήταν η εφαρμογή στην πράξη της εργατικής αυτοδιεύθυνσης στις ελεύθερες
κολλεκτίβες των εργαζομένων της πόλης και της υπαίθρου και η ομοσπονδιακή μορφή του συντονισμού τους.” Σαμ Ντολγκοφ (Αναρχικές Κολλεκτίβες)
Η μεγάλη έκταση που πήρε η απεργία των εργατών τον Ιούλιο απέναντι στο φασιστικό στρατιωτικό πραξικόπημα, παρέλυσε την οικονομία στη Βαρκελώνη και στις συνοικίες. Οι βιομηχανικές και εμπορικές περιουσίες εγκαταλήφθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους. “Οι ανώτεροι υπάλληλοι των σιδηροδρόμων, των αστικών μεταφορών, των μεγάλων εργοστασίων μετάλλου και μηχανουργίας, της υφαντουργείας κ.τ.λ, εξαφανίστηκαν ”. Οι εργάτες αφού διακυνδίνεψαν τη ζωή τους στα οδοφράγματα βρίσκονται σε μια κατάσταση όπου τώρα είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο και τη διαχείρηση ολόκληρης της οικονομίας, και αρνιούνται να επιστρέψουν στα εργοστάσια κάτω από τις παλιές συνθήκες. “Το βιομηχανικό σύστημα αποσυντίθεται και παρουσιάζεται η ανάγκη αποκατάστασης της παραγωγής”. Τίποτα δεν είχε προετοιμαστεί και δεν υπήρχε κάποιο καθορισμένο σχέδιο. Η ιδέα της εγκαθίδρυσης μιας εκ νέου καπιταλιστικής οικονομίας ή κάποιου ολοκληρωτικού κομμουνιστικού καθεστώτος για να οργανώσει την οικονομία πάνω σε συγκεντρωτικές γραφειοκρατικές δομές, έχει αποδοκιμαστεί πλέον από το εργατικό και αγροτικό κίνημα. Αντιθέτως τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίστηκαν, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, με αντιεξουσιαστικό κομμουνιστικό τρόπο. Το εναλλακτικό σύστημα ήταν ο κολλεκτιβισμός. Οι εργάτες ζητούν την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών και την πλήρη κολλεκτίβιστική αυτοδιεύθυνση από τους ίδιους. Και πράγματι, ένα τεράστιο κύμα κολλεκτιβοποιήσεων και συνδικαλιστικών δομών απλώθηκε σε όλη τη χώρα. Όλη σχεδόν η πολιτική και οικονομική εξουσία της βρισκόταν στα χέρια των εργατών και των αγροτών. Στις πόλεις της Βαρκελώνης η κολλεκτιβοποίηση αγκάλιασε τις οικοδομές, τη βιομηχανία μετάλλου, τα αρτοποιεία, τα σφαγεία, τις δημόσιες υπηρεσίες( γκάζι, νερό, ρεύμα), τις υπηρεσίες υγείας, την τηλεφωνία κ.τ.λ.. Από τις πρώτες κιόλας μέρες πάνω από το 70% των βιομηχανικών επιχειρήσεων κολλεκτιβοποιήθηκε από τους εργαζόμενους. Η έκταση που είχαν πάρει οι κολλεκτιβοποιημένες επιχειρήσεις κυμαινόταν από βιομηχανίες με πολλές χιλιάδες εργάτες έως και εργαστήρια με λιγότερα από εκατό μέλη. Για να διοικήσουν τις βιομηχανίες, οι συνελεύσεις των εργατών εξέλεγαν τις τεχνικές- διοικητικές επιτροπές, οι οποίες αποτελούνταν πάλι από εργάτες και είχαν κυρίως εκτελεστικά καθήκοντα. Οι εργάτες των επιτροπών δεν πληρώνονταν επιπλέον. Διεκπεραίωναν τις δουλειές τους μετά τον εργάσιμο χρόνο τους και ήταν ανακλητοί ανα πάσα στιγμή. Αυτή η δομή, η οποία να σημειώσουμε, ότι υιοθετήθηκε από τα συνδικάτα μέσα στους εργασιακούς χώρους, -καθώς οι περισσότεροι εργαζόμενοι ήταν μέλη αυτών, και κυρίως της CNT-, εφαρμόστηκε πάνω κάτω στις περισσότερες περιοχές των πόλεων .
Υπήρχαν περιοχές όπου η κολλεκτιβοποίηση ήταν μερική και περιοχές όπου δεν υπήρχε καθόλου. Έκεί υπήρχαν οι επιτροπές ελέγχου. Αυτές εκλεγμένες από τους εργάτες είχαν αποστολή να παρακολουθούν το διοικητικό προσωπικό, να ελέγχουν τα οικονομικά της εταιρίας και να μαζεύουν πληροφορίες για κάθε τι διαδικαστικό της εταιρίας , κατάσταση μηχανών, το κόστος των υλικών, τους μισθούς, τις οικονομικές απατες της διοίκησης κ.α.. Μία μορφή εργατικού ελέγχου η οποία “ ήταν ο πρόλογος της απαλλοτρίωσης: μια μεταβατική περίοδος, στη διάρκεια της οποίας οι επιτροπές ελέγχου μετατρέποταν σε τεχνικές- διοικητικές επιτροπές της μετέπειτα κολλεκτιβοποιημένης εταιρίας ” . Σε άλλες περιοχές ο κολλεκτιβισμός θα λέγαμε είχε ξεπεράσει τα όρια. Συνένωνε όλες τις συναφείς επιχειρήσεις ενός κλάδου από τις πρώτες ύλες μέχρι και τα τελικά προϊόντα. Αυτός ο τύπος ονομάστηκε “κοινωνικοποιήση”. Το καλύτερο παράδειγμα αποτελεί η ξυλουργική βιομηχανία της Καταλωνίας η οποία “υπό την καθοδήγηση της CNT, ενοποίησε όλες τις σχετικές με την ξυλεία δραστηριότητες, από την υλοτομία έως τη διανομή στο εμπόριο, αναδιοργανώνοντας πλήρως τα εργαστήρια και τα καταστήματα” . Αξίζει να σημειώσουμε ότι η αυτοδιεύθυνση παρουσίασε πολλά πλεονεκτήματα και κατάφερε να ξεπεράσει πολλά δύσκολα προβλήματα σε σχέση με την προηγούμενη διαχειριστική δομή των εταιριών. Ένδεικτικά, η Τηλεφωνικη υπηρεσία αποκαταστάθηκε μέσα σε τρείς μέρες και χιλιάδες νέες τηλεφωνικές γραμμές εγκαταστάθηκαν σε περιοχές της Καταλωνίας. Ένα άλλο εκπληκτικό παράδειγμα αποτελούν οι κοινωνικοποιημένες μεταφορές. Εφτακόσια τρόλεϊ (έναντι 600) μπήκαν σε λειτουργία και κατασκευάστηκαν καινούργια θωρακισμένα (για τις πολιτοφυλακές) και νοσοκομειακά αυτοκίνητα. “Μέχρι την επανάσταση , ποσοστό 2% των ανταλλακτικών για την συντήρηση και τις επισκευές κατασκευάζοταν από την ιδιωτική επιχείρηση. Μετά την κοινωνικοποιήση και μέσα σε ένα χρόνο το ποσοστό αυτό έφθασε το 98%”(*). Θέτοντας υπό επεξεργασία τους τρόπους διαχείρησης οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, απέδειξαν όχι μόνο τον υψηλό βαθμό ικανότητας και υπευθυνότητας τους , αλλά και το πόσο δυναμική και αποτελεσματική ήταν η λειτουργία των υπηρεσιών και των επιχερήσεων όταν αυτή ετίθεντο με γνώμονα το κοινό συμφέρον αντί της ατομικής ιδιοκτησίας.
Η κολλεκτιβοποίηση στην επαρχία είχε πάρει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από τις πόλεις. Με το αντιφασιστικό μέτωπο που είχε οργανωθεί από τα συνδικάτα της CNT-FAI και της UGT στις περισσότερες περιοχές της επαρχίας απαλλοτριώνονταν οι μεγάλες ιδιοκτησίες γής των γαιοκτημόνων, μεταβιβάζονταν στα συνδικάτα (στις περισσότερες περιοχές ήταν η CNT-FAI ενώ σε άλλες υπήρχε συνεργασία αυτής και της UGT) και μαζί με τους αγρότες οργάνωναν τις πρώτες κολλεκτίβες. Εντός των κολλεκτίβων ακολουθήθηκαν κατα βάση δημοκρατικές διαδικασίες. Οι γενικές συνελεύσεις ήταν το βασικό σώμα λήψης αποφάσεων από την οποία εκλέγονταν οι διαφορες επιτροπές για να τις υλοποιήσουν. Οι περιβαλοντικές και κοινωνικές συνθήκες όπως και ο πολιτικός προσανατολισμός των κολλεκτιβιστών διαμόρφωσαν την ποικιλομορφία στην οικονομική οργάνωση των κολλεκτίβων. Υπήρχαν περιοχές όπως το Μόντμπλανκ (6.000 κάτοικοι ) όπου αντικατέστησαν το εθνικό νόμισμα(πεσέτα) με τοπικά νομίσματα που τα εκδίδανε οι ίδιοι. Στο Πενιάλμα για να καταργήσουν τον συσσώρευση πλούτου, είχαν επεξεργαστεί ένα πιστωτικό σύστημα το οποίο ανάγκαζε τους κολλεκτιβιστές να δαπανούν τα χρήματά τους αμέσως. Σε άλλες περιοχές όπου επικρατούσαν πιο ριζοσπαστικές ιδέες, κατάφεραν να καταργήσουν το χρήμα και να διανέμουν τα αγαθά σύμφωνα με τις ανάγκες και όχι σύμφωνα με την παρεχόμενη εργασία.
Ο συντονισμός μεταξύ των κολλεκτίβων βασίστηκε πάνω στις φεντεραλιστικές ιδέες των αναρχικών. Αρκεί να αναφέρουμε το παράδειγμα της Λεβάντε. Η “Ομοσπονδία Περιοχής της Λεβάντε” που οργανώθηκε από τη CNT ήταν μια αγροτική Ομοσπονδία που κάλυπτε 5 επαρχίες με πληθυσμό, στην αρχή του εμφυλίου, 1.650.000 και με ποσοστό 78% της πιο εύφορης γής της Ισπανίας. Ο αριθμός των κολλεκτίβων αυξήθηκε απο 340 το 1937 σε 900 το 1938 και το 40% του συνολικού πληθυσμού ζούσε σε αυτές. Για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι της γραφειοκρατικής οργάνωσης, κάθε εξάμηνο συγκαλούσαν γενικό συνέδριο όλων των κολλεκτίβων. Σε αυτό ανασκοπούσαν όλα τα προγράματα και τα σχέδια των κολλεκτίβων και παρέχονταν στις διοικητικές επιτροπές λεπτομερείς οδηγίες για όλα τα σοβαρά θέματα. H συνεργασία της μιας κολλεκτίβας με την άλλη γινόταν με τους συνεταιρισμούς διανομής και η συναλλαγή γινόταν είτε προϊόντα με προϊόντα είτε προϊόντα με χρήματα. Καταργώντας τους μεσάζοντες, χονδρεμπόρους,μικρεμπόρους είχε ώς αποτέλεσμα να μειωθούν κατα πολύ οι τιμές των προϊόντων. Οι συναλλαγές είχαν αρχίσει να γίνονται τόσο πολύπλοκες, αναφέρει ο Σούχι , ώστε η ομοσπονδία αποφάσισε να ιδρύσει τράπεζα. Ο ίδιος τονίζει πως δεν επρόκειτο για καπιταλιστική τράπεζα που απέβλεπε στο κέρδος μέσω της τοκογλυφίας.
Η έμπρακτη αλληλεγύη και η αλληλοβοήθεια ήταν ένα φαινόμενο που κυριαρχούσε στις σχέσεις των κοινοτήτων. Τα κέντρα διανομής αποθήκευαν και ταξινομούσαν τα πλεονάζοντα αγαθά που έστελνε σε αυτά μια κολλεκτίβα, για να τα συντονίσουν και να βοηθηθούν άλλες που είχαν έλλειψη. Οι κολλεκτίβες αποκτούν μεγαλύτερη ακόμα αξία αν αναλογιστούμε τα μεγάλα ποσά τροφίμων που στέλνονταν στα μαχόμενα αντιφασιστικά μέτωπα της Μαδρίτης και της Αραγώνας, όπως και η φιλοξενία πολλών φυγάδων από την Καστίλλη.
http://esnafp.19.forumer.com/viewtopic.php?p=9&highlight=&sid=cfc44a503505274257687ef1e0b6551b
